Geluk is niet maakbaar, maar gelijke kansen helpen

Een briljante sketch van Monty Python toont vier mannen uit Yorkshire die elkaar proberen te overtreffen met verhalen over hun armoedige jeugd. De eerste woonde naar eigen zeggen in een klein huis met grote gaten in het dak, de tweede in een kamer zonder meubels, de derde in de gang en de vierde in een gat in de grond. Boodschap is steeds: ‘Jij had nog geluk, bij mij was het veel erger’. Maar over één ding zijn ze het eens: ‘We waren toen gelukkig, hoewel we arm waren. Omdat we arm waren’.

Maakt geld dan niet gelukkig? Dat is gelukkig wetenschappelijk onderzocht. Deze maand overleed hoogleraar sociologie Ruut Veenhoven, die als een van de eersten systematisch onderzoek deed naar geluk. Zijn belangrijkste bevindingen: het streven naar geluk is universeel, het individuele geluksniveau is sterk persoonsafhankelijk, maar valt wel consistent te meten. Materiële welvaart – geld – is belangrijk, maar zegt niet alles. In landenranglijsten bestaat een duidelijk verband tussen bruto binnenlands product en geluk: Noordwest-Europa scoort hoog, de meeste Afrikaanse landen zeer laag. Maar er zijn ook uitzonderingen: de Verenigde Staten en de Arabische oliestaten scoren relatief laag gegeven hun hoge bbp, terwijl een land als Costa Rica het relatief juist goed doet.

[....]